Sono-HSG (ExEm Foam), czyli sonohisterosalpingografia (tzw. badanie drożności jajowodów) jest metodą diagnostyczną polegającą na ocenie jamy macicy i jajowodów przy pomocy fal ultradźwiękowych (USG) wykorzystując specjalny kontrast poprawiający wizualizację narządu rodnego. Celem diagnostyki jest sprawdzenie drożności jajowodów w ramach diagnostyki niepłodności oraz ocena jamy macicy w poszukiwaniu zmian patologicznych (jak np. polipy lub mięśniaki).
Zastosowanie podczas badania pianki kontrastującej ExEm Foam (zamiast soli fizjologicznej) umożliwia uzyskanie jasnej wizualizacji konturu jajowodów, czyli zwiększa precyzje badania i daje dokładniejszy wynik oraz potencjalnie zmniejsza dyskomfort dla pacjentki podczas badania.
Przygotowanie do badania Sono-HSG
Badanie wykonuje się w I fazie cyklu (tuż po miesiączce). Dobrą praktyką jest wykonanie posiewu z kanału szyjki macicy (max sprzed 1m) oraz podanie antybiotyku po zabiegu. Uważa się, że jest to prewencja przed PID (Pelvic Inflammatory Disease). Warto też przed zabiegiem (min 1h przed) zażyć leki przeciwbólowe (np. ibuprofen, ketoprofen lub nimesulid).
W Centrum Medycznym Unicare badanie Sono-HSG wykonują: dr n.med. Arkadiusz Baran, dr Wiesław Ciebiera, dr Michał Ciebiera, dr Marian Malinowski, dr Piotr Stec, oraz dr Andrzej Jeżak.
Więcej o badaniu Sono-HSG
Sono-HSG a HSG
Klasyczne HSG wykonuje się pod kontrolą promieni Roentgen’a podając kontrast jodowy, najczęściej w ramach pobytu w szpitalu. Sono-HSG wykonuje się pod kontrolą fal ultradźwiękowych w ramach badania usg podając kontrast (ExEm Foam), który uwidacznia jamę macicy i jajowody. Nie stwierdzono statystycznych różnic (p=0,4) w czułości i swoistości pomiędzy obiema technikami w kwestii oceny drożności jajowodów. Natomiast Sono-HSG ma dodatkowe zalety, o których warto pamiętać:
– Lepsza wizualizacja jajników i macicy
– Lepsza ocena jamy macicy w ramach oceny zmian patologicznych
– Uniknięcie napromieniowania związanego z HSG
– Brak możliwości uczulenia na jod (składnik kontrastu do HSG)
– Możliwość wykorzystania funkcji Doppler i Power Doppler oraz wizualizacji 3D/4D
– Jest badaniem mniej inwazyjnym niż HSG
Wskazania do badania
Wskazania do badania można podzielić na dwie grupy: związane z diagnostyką niepłodności i w sytuacji podejrzenia tworów patologicznych w obrębie jamy macicy.
Czynnik jajowodowy odpowiada za ok. 1/3 przyczyn niepłodności kobiecej. Ocena drożności jajowodów jest uznanym etapem diagnostyki i leczenia niepłodności. Wg rekomendacji, przed przystąpieniem do leczenia niepłodności (np. przed indukcją owulacji) warto rozważyć sprawdzenie drożność jajowodów. W sytuacji występowania czynników ryzyka niedrożności jajowodów (np. bolesne miesiączki, podejrzenie endometriozy, stan po operacji brzusznej, długi okres starania się o ciąże, nieskuteczne dotychczasowe leczenie) kontrola drożności jest zalecana.
W sytuacji stwierdzonej niedrożności, złotym standardem jest bardziej zaawansowana diagnostyka, czyli jednoczasowe wykonanie laparoskopii i histeroskopii wraz z chromotubacją. Badanie polega na wykonaniu histeroskopii i kontroli jamy macicy pod kontrolą wzroku oraz na wykonaniu laparoskopii i oceny macicy z przydatkami pod kontrolą wzroku oraz podaniu kontrastu sprawdzającego drożność jajowodów z wizualną oceną jego przepływu. Taki schemat pozwala na usunięcie zmian patologicznych na każdym etapie takiego zabiegu (np. elektroresekcja polipów w histeroskopii, usunięcie zrostów w laparoskopii, plastyka jajowodów w laparoskopii). W tego typu zabiegach diagnostyczno-leczniczych specjalizuje się I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (ok. 1000 zabiegów endoskopowych rocznie, SPSK im. Prof. Orłowskiego CMKP, ul. Czerniakowska 231, Warszawa).
Drugą grupą wskazań jest podejrzenie nieprawidłowych tworów w obrębie jamy macicy, błony śluzowej macicy i w obrębie mięśniówki macicy. Do takich tworów należą głównie polipy endometrium i mięśniaki macicy (podśluzówkowe). Tego typu ocena jest pomocna w sytuacjach wątpliwych lub przy kwalifikacji do operacji i planowaniu jej zakresu.
Opracował dr Marian Lech Malinowski
Bibliografia:
Hysterosalpingosonography for diagnosing tubal occlusion in subfertile woman: a systematic review protocol. Maheux-Lacroix et al.. Systematic Reviews 2013, 2:50
Hysterosalpingosonography for diagnosins tubal occlusion in subfertile woman: a systematic review with meta-analysis. Human Reproduction, Vol. 29, No. 5 pp. 953-963, 2014
National Institute for Health and Clinical Excellence: Fertility: assessment and treatment for people with fertility problems. NICE clinical guideline 156 2013